Co to jest windykacja?

Osoba chcąca odzyskać swoje dobra od dłużnika, może tego dokonać na dwa sposoby. Pierwszym jest automatyczne skierowanie sprawy do sądu, co najczęściej kończy się egzekucją komorniczą (oczywiście po krótszym lub dłuższym postępowaniu).

Drugim sposobem jest zwrócenie się do firmy windykacyjnej, która niejako „wykupuje” zobowiązanie finansowe dłużnika, daje wierzycielowi należne mu dobra, a sama egzekwuje odzyskanie swojej należności.

Firma windykacyjna zajmuje się nie tylko windykacją długów wykupionych od klientów, ale też w ich imieniu i na ich zlecenie. Zatem niezbędne czynności związane z windykacją należności może przeprowadzić sam wierzyciel, jak również działający z jego polecenia windykator.

Windykacja jest ściśle związana z istnieniem długu. Postępowanie windykacyjne jest bowiem rozpoczynane w momencie, gdy powstaje zaległość płatnicza, a więc gdy ktoś nie zapłaci swojego zobowiązania w wyznaczonym terminie i uporczywie uchyla się od jego uregulowania.

Jeśli dłużnik nie podejmuje z Tobą kontaktu i nie korzysta z tradycyjnych sposobów walki z zadłużeniem, powinieneś rozpocząć windykację należności. Co kryje się pod tym pojęciem? Jest to zbiór czynności prawnych i procesowych, mających na celu zmotywowanie dłużnika do spłacenia zobowiązania, które zaciągnął u wierzyciela.

Słowo windykacja pochodzi z łaciny – vindicatio oznacza dochodzenie roszczeń. Jest to też najkrótsza definicja windykacji. Jak się okazuje, była ona stosowana już za czasów Cesarstwa Rzymskiego, jednak wówczas dotyczyła głównie odzyskiwania rzeczy od osób, które bezprawnie je przetrzymywały. Dzisiaj częściej mówimy o windykacji wierzytelności pieniężnych.

W obrocie gospodarczym zazwyczaj stosowana jest windykacja faktur, które nie zostały uregulowane w terminie za zakupiony towar lub usługę. Dzięki postępowaniu windykacyjnemu można „rozładować” zatory płatnicze, które zagrażają płynności finansowej przedsiębiorstw.

Wobec osób fizycznych prowadzona jest najczęściej windykacja długów z tytułu niezapłaconych rachunków, rat kredytów i pożyczek, alimentów itp.

Najważniejszym celem windykacji jest skłonienie dłużnika do tego, aby uregulował wszystkie należności. Działanie windykacyjne może realizować wierzyciel, pełnomocnik wierzyciela lub firma windykacyjna. Podstawa prawna regulująca działania w tym zakresie to art. 353 § 1 k.c.

Istnieją dwa podstawowe rodzaje windykacji:

  • polubowna (miękka) – opierająca się na dialogu i przypominaniu o mijających terminach zapłaty;
  • sądowa (twarda) – gdy wobec braku współpracy ze strony dłużnika, sprawa zostaje skierowana do sądu.

Działania windykacyjne (polubowne) mogą obejmować:

  • wysyłanie listownych wezwań do zapłaty;
  • wysyłanie SMS-ów i/lub e-maili z przypomnieniem o konieczności spłaty długu;
  • rozmowy telefoniczne z dłużnikiem mające na celu informowanie go o stanie zadłużenia i możliwych konsekwencjach w przypadku niezapłacenia długu;
  • telefoniczne negocjacje – gdy dłużnik wykazuje chęć współpracy, windykator może dokonać pewnych ustępstw (np. rozkładając dług na przystępne raty) w zamian za deklarację terminowych spłat.

Istnieje również windykacja terenowa – polega ona na bezpośrednim kontakcie windykatora z dłużnikiem. Najczęściej jest to osobista wizyta w miejscu zamieszkania albo prowadzenia działalności gospodarczej. Nie musimy podejmować rozmowy z windykatorem (nie ma on prawa wejść do naszego domu na siłę), ale z reguły warto to zrobić. Póki sprawa jest na etapie windykacji polubownej, mamy szansę negocjować warunki spłaty, nie jesteśmy też jeszcze obciążeni kosztami sądowymi czy egzekucyjnymi.

W społeczeństwie pokutuje negatywna opinia o firmach windykacyjnych, która jest wynikiem krzywdzących i nieprawdziwych stereotypów o tym, że działania windykacyjne są nielegalne, a firmy windykacyjne swoimi działaniami łamią prawo. Tymczasem działanie firm windykacyjnych jest całkowicie legalne, a prawo polskie pozwala na podejmowanie wszelkich działań zmierzających do dochodzenia swojej własności, które nie łamią obowiązujących przepisów ani nie stoją w sprzeczności z porządkiem prawnym.

Profesjonalne i działające etycznie firmy windykacyjne pomagają w likwidowaniu zatorów płatniczych w gospodarce. Przywracają płynność finansową uczciwym przedsiębiorcom, pomagając im w dochodzeniu należności od nierzetelnych kontrahentów, kredytujących się ich kosztem. Wielokrotnie jest to dla firm-wierzycieli ostatnia deska ratunku przed bankructwem.

Windykacja w Polsce

Polubowne postępowanie to inaczej windykacja miękka. Są to  kontakty między wierzycielem a dłużnikiem mające na celu zmotywowanie go do zapłaty lub ustalenie ugody z nowym planem spłaty. Jeśli klient zleci windykację firmie, to ona w jego imieniu kontaktuje się z dłużnikiem. Kontakty obejmują rozmowy telefoniczne, wiadomości tekstowe, e-maile etc. W czasie windykacji polubownej stosuje się też wysyłanie pism z wezwaniem do zapłaty.

Celem windykacji miękkiej jest:

  • Szybkie odzyskanie należności
  • Brak konieczności przechodzenia do długotrwałego i kosztownego procesu sądowego
  • Sprawdzenie sytuacji finansowej dłużnika celem upewnienia się, czy jest szansa na spłatę należności
  • Uaktualnianie telefonu, adresu itd. dłużnika, jeśli doszło do zmian w tym zakresie i z tej przyczyny dłużnik nie otrzymał wezwania do zapłaty.

Postępowanie sądowe to już etap windykacji twardej. Jeśli polubowne próby odzyskania należności nie przynoszą skutku, to niestety trzeba skorzystać z pomocy sądu. Postępowanie sądowe jest konieczne w sytuacji, gdy dłużnik w ogóle nie jest uchwytny. Jeśli nie da się z nim skontaktować to wierzycielowi zostaje tylko założenie sprawy sądowej. Co więcej, udowodnienie przed sądem, że podejmowano próby kontaktu, które jednak się nie powiodły, może przyspieszyć przychylny wyrok w sprawie.

Przed sądem sprawy o odzyskanie długu prowadzone są w dwóch trybach: jawnie z udziałem dłużnika i wierzyciela, według przepisów ogólnych albo według przepisów odrębnych o postępowaniu. Do tego drugiego trybu należą postępowania upominawcze, także te w trybie elektronicznym, lub nakazowe. W tych trybach posiedzenia są niejawne, bez rozprawy i udziału stron. Po wydaniu nakazu dłużnik ma dwa tygodnie na złożenie sprzeciwu w postępowaniu upominawczym albo zarzutów w postępowaniu nakazowym. Jeśli zrobi to skutecznie, to będzie konieczne wyznaczenie rozprawy w trybie zwykłym, zatem dojdzie do postępowania według przepisów ogólnych. Po postępowaniu sądowym rozpoczyna się postępowanie klauzulowe, którego celem jest uzyskanie klauzuli wykonalności.

W zdecydowanej większości przypadków firma windykacyjna prowadzi swoje działania wobec dłużników, którzy są jednocześnie konsumentami, dlatego istotne jest to, żeby dokonywane przez nią czynności nie naruszały przysługujących konsumentom uprawnień. Wynikają one przede wszystkim z dwóch aktów prawnych: ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów oraz ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Na straży przestrzegania powyższych regulacji stoi Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Działalność windykacyjna nie podlega koncesjonowaniu, niemniej jednak cześć firm z tego sektora w drodze dbałości o zachowanie jak najwyższych standardów sama nakłada na siebie zobowiązania. Dzieje się tak np. poprzez stworzenie lub przystąpienie do zrzeszenia finansowego np. Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych oraz zobowiązaniu się do przestrzegania funkcjonujących w takich organizacjach kodeksów etycznych. Dla potencjalnego dłużnika istotne jest to, że może on wymagać od firmy windykacyjnej, aby prowadzone przez nią działania były zgodne nie tylko z przepisami prawa, ale również z regulacjami zawartymi w takich kodeksach etycznych.

Tradycyjnie wyróżniamy windykację sądową i pozasądową windykację należności. Do tej drugiej kategorii zalicza się też windykacja przedsądowa, a wystosowanie wezwania do zapłaty jeszcze przed sporządzeniem pozwu.

Windykacja sądowa stanowi próbę odzyskania należności w toku procesu sądowego. Pozwala ona uzyskać korzystne orzeczenie zasądzające na rzecz powoda, czyli wierzyciela. Korzystne orzeczenie może być wyrokiem, ale również nakazem zapłaty albo innym dokumentem będącym tytułem egzekucyjnym. Gdy wierzyciel uzyska korzystne orzeczenie, sprawa jest kierowana na drogę egzekucji komorniczej. Ten rodzaj windykacji wymaga zazwyczaj wsparcia radcy prawnego lub adwokata, którzy reprezentują wierzyciela na wszystkich etapach procesu. Osoba niebędąca profesjonalnym pełnomocnikiem nie ma tak szerokich praw do reprezentacji wierzyciela jak radca czy adwokat. W związku z tym zazwyczaj nie może reprezentować klienta w postępowaniu sądowym. Tryb właściwy dla windykacji sądowej uwzględnia tryb określony w kpc.

Za to w przypadku windykacji przedsądowej, określanej też jako miękka i polubowna, nie ma aktualnie żadnych szczególnych regulacji. W rezultacie dosłownie każdy może być windykatorem na tym etapie. Nie istnieją szczegółowe regulacje w kwestii trybu przeprowadzania procesu windykacyjnego, dlatego windykatorzy mają w tym zakresie bardzo dużą dowolność. Jedynym, co ich ogranicza, są przepisy prawa karnego.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Previous post Jak wybrać firmę windykacyjną?
Next post Co to jest windykacja bankowa?